Lotgevallen van water

17-1-2012 | Categorie: Algemeen

Romantische hydrologie is niet mijn ding, al zou je dat wel denken als je het hebt over de lotgevallen van water(druppels). Of over de druk- en druppelbenadering. De reden dat ik dit bericht schrijf is dat studie naar de lotgevallen van water aanleiding kunnen geven tot misconcepties of zo men wil oneigenlijk gebruik  van tracers om waterkwantiteitsmodellen te calibreren. Op de NHV-dag van 12 januari 2012 over Waterkwaliteitsmodellering was dat m.i. regelmatig aan de orde. In de kern komt het er op neer dat berekening van de lotgevallen van water sterk afhankelijk is van de gebruikte ruimte- en tijdschaal. Dat valt niet, zoals bij kwantiteitsmodellering, door slimme parameterisatie op te lossen. Benieuwd waarom  dat zo is? Lees verder maar ….  kennis uit het verleden biedt geen garantie voor de inzichten van nu.

In de jaren tachtig van de vorige eeuw trok een groep ”boze mannen” (ik noem geen namen maar het was wel een illuster gezelschap) ten strijde tegen de systeemanalyse van prof. Engelen.  De reden van functionele boosheid waren m.n. de bijdragen van Engelen aan IAHS-publicatie 163: Developments in the Analysis of Groundwater Flow Systems. Zelf heb ik mijn bedenkingen tegen de systeemanalyse toendertijd op schrift gesteld en dat document heb ik gescand. Ik ben benieuwd naar reacties.

Engelen v2

lees meer 1 reactie

Kennis ‘op de Bon’

2-12-2011 | Categorie: Algemeen

Voor mij is J. Bon een wat minder bekend hydroloog die ik hernieuwd onder de aandacht wil brengen. Hij heeft tot 1975 bij het ICW gewerkt, dus hij was al weg toen ik kwam. Een echte veldhydroloog die bij het ICW alle ruimte kreeg om zijn kennis te ontwikkelen en vooral in ICW-nota’s vast te leggen. Onze afvoernormen zijn vooral gebaseerd op zijn gedegen onderzoek. Het rapport over de Lunterse Beek is wat dat betreft een bron van kennis.

Thomas de Meij is bezig voor de site Grondwaterformules zijn cv op te stellen. Ik was dat ook van plan. Daarom alvast zijn bibliografie en enige publicaties die ik al had gescand. Zie onder Kennisbank: Oude kennisproducten, nr 19.  Zodra er meer gescande publicaties van hem beschikbaar komen voeg ik die toe. Dus voorlopig is zijn kennis ‘op de bon’.

lees meer 0 reacties

Komt alle kennis van de States?

28-11-2011 | Categorie: Algemeen

Wij Nederlanders hebben een naam hoog te houden als het gaat om kennis van drainage (denken we). Echter voor peilgestuurde drainage kunnen we ons niet beschouwen als bronhouders van kennis.  De presentatie van Lodewijk Stuyt op de Symposium “Peilgestuurde Drainage” in Doetimchem (zie STOWA-site) is daar een illustratie van. Veel kennis op het gebied van peilgestuurde drainage komt -inderdaad- uit de USA. Met name Wayne Skaggs wordt algemeen beschouwd als een expert als het gaat om peilgestuurde drainage en de effecten daarvan op gewasproductie en uitspoeling van stikstof. Reeds in 1988 heb ik hem bezocht. Tijd dus om er weer eens te gaan kijken. Lodewijk Stuyt en ik hebben daarom begin november  een studiereis gemaakt naar 3 universiteiten in de USA: North-Carolina (die van Wayne Skaggs), Ohio en Illinois. Veel gezien en gehoord, en aan het verslag wordt gewerkt. Wij hebben ook op alle 3 universiteiten een seminar gehouden. Mijn presentatie staat bij recente kennisproducten (nr. 9).

Mijn voornaamste conclusies geef ik alvast:

  • om effecten van peilgesturude drainage in het veld aan te tonen moet je minstens 10 jaar meten (het proefveld dat ik in 1988 bezocht is nog steeds operationeel; zij het met ‘creatief boekhouden’ (ook gij Brutus!));
  • in tegenstelling tot wat je zou verwachten wordt in de door ons bezochte Staten kwistig met subsidies gewerkt om boeren aan peilgestuurde drainage te krijgen;
  • in technisch/technologisch opzicht is hetgeen wij hebben gezien wel interessant maar ook niet meer dan dat. En over Anticipatieve Drainage weinig gehoord;
  • onze technologie die wordt ontwikkeld bij Klimaatadaptieve Drainage maakte diepe indruk op onze toehoorders (tijdens presentaties van Lodewijk werd live het peil in de put in Rijsbergen veranderd). Doet de wet van de Stimulerende Achterstand hier zijn werking?
  • Sampler heeft voor mij een nieuwe betekenis gekregen: Op 1 van de 5 in de USA aangedane vliegvelden kon je 4 kleine glazen van minder bekende Amerikaanse bieren (Carolina Crafts) bestellen. Een sampler dus die op een rijtje voor je werden neergezet. De lekkerste was Older Mecklenburg Copper maar Carolina Blonde mag er ook zijn (?)
lees meer 0 reacties

Peilgestuurde drainage gerevitaliseerd?

10-10-2011 | Categorie: Algemeen

Peilgestuurde drainage, al dan niet samengesteld, wordt recent vaak genoemd als een kansrijke maatregel om water te conserveren, piekafvoeren te reduceren  en de belasting van het  oppervlaktewater met nutrienten te verminderen.  In hoeverre hier sprake is van een revitalisering (belaste term maar hier uitsluitend zonder esotorische connotaties bedoeld) is moeilijk te zeggen maar het is onmiskenbaar dat de moderne technologie  kansen biedt de potenties van peilgestuurde drainage tot expressie te laten komen. Met het SBIR-project Klimaatadaptieve Drainage als meest innovatieve voorbeeld. Zie www.futurewater.nl/projecten/kad/

Op 13 oktober 2011 is er bij het waterschap Rijn en IJssel een symposium over dit onderwerp. Mijn presentatie staat onder de rubriek Recente kennisproducten (nr  8).

 

Het is altijd goed kennis te nemen van onderzoeksresultaten uit het verleden. Ex-collega en brother in arms Lodewijk Stuyt heeft in 1998 een literatuurstudie uitgevoerd die vrijwel niemand kent. Het geeft een gedegen overzicht van tot 1998 uitgevoerde onderzoekingen en ervaringen in binnen- en buitenland naar effecten van buisdrainage die geregeld onder water komen te staan. Hoewel  geen klassieker is hij nu voor iedereen beschikbaar. Zie Oude kennisproducten (nr 17).  Niemand beter dan hij kan uitleggen waarom het de moeite waard is hiervan kennis te nemen.

 

”  Aan het eind van de 20e eeuw was drainage in Nederland geleidelijk in een minder gunstig daglicht komen te staan. Het had – in de beleving van velen – immers  op aanzienlijke schaal voor verdroging gezorgd. En zie dan maar eens van zo’n ‘fout imago’ af te komen. De gedachte dat je drainage ook voor ondergrondse irrigatie zou kunnen gebruiken won echter steeds meer terrein. Dat zou heel simpel kunnen: door ‘s zomers de peilen in de afwateringssloten zó hoog op te zetten dat de drainuitmondingen onder water zouden komen te staan zou dit water de wortelzone kunnen bereiken. Alleen: zou het wel werken? En: worden mijn drainages er niet door om zeep geholpen?

Drainage was – en is – voor een deel ‘psychologie’, en er was veel overredingskracht nodig om een proef te beginnen met een aantal geïnteresseerde agrariërs. Zij waren bang dat hun drains onomkeerbare schade zou ondervinden ze langere tijd onder water zouden worden gezet. Hen werd daarop toegezegd dat hun drainages in geval van schade zonder kosten zouden worden vervangen. Maar het zou ook helpen als er een literatuuroverzicht beschikbaar zou zijn waaruit zou blijken hoe groot de kans is op nadelige effecten van het langer onder water zetten van drainages. Daarom heb ik bij het toenmalige DLO-Staring Centrum een uitgebreid literatuuronderzoek verricht. Hieruit bleek dat in het buitenland al geregeld via buisdrainage water werd geïnfiltreerd, en dat dat lang niet altijd automatisch betekent dat de drainage daardoor structureel slechter gaat functioneren.

De literatuurstudie geeft een interessant overzicht van alles wat er in die tijd qua onderzoek aan onderlopende buisdrainage is gedaan. Ik ben blij dat Jan van Bakel dit rapport nu op zijn site zet, want er staat informatie in die relevant is nu we door middel van samengestelde, peilgestuurde drainage hernieuwd bezig zijn met het langdurig onder water zetten van buisdrains. Sterker nog: de drains worden in dit soort systemen dieper geïnstalleerd dan voorheen, waardoor de kans dat de buizen gedurende langere tijd ‘onder staan’ is toegenomen. Het is dus goed te weten dat naar de mogelijke nadelige effecten hiervan al onderzoek is gedaan en dus kennis beschikbaar is.

Onderzoekers zijn vaak kort van memorie. Onderzoeksresultaten die ouder zijn dan een jaar of vijf zijn we (te) snel vergeten. Of we vinden het niet interessant, want het is iets uit het verleden. Dat is jammer: we hoeven niet altijd het wiel opnieuw uit te vinden. Er is soms meer gedaan dan we denken. Waarvan akte.”

 

Peilgestuurde drainge is een bijzondere vorm van gecontroleerde drainage (controlled drainage). In 2003 diende ik een paper in voor een ICLD-congres (dat ik overigens niet heb bijgewoond en andesrsszins weet ik ook niet wat er met de  paper is gebeurd).

De paper geeft een goed overzicht geeft van de stand van kennis in 2003 en is daarom eveneens bijgevoegd als ‘Controlled Drainage v2’ (nr. 18).

lees meer 0 reacties

HELP en meer

25-8-2011 | Categorie: Algemeen

Ik ben afgestudeerd als hydroloog bij Van de Molen, dus zeg maar als agrohydroloog. Een dergelijke leerstoel bestaat nu niet meer laat staan dat je er in af kunt studeren. Ik blijf het vreemd vinden. Want in Nederland en mondiaal is het toch een belangrijk vakgebied. Maar dit terzijde.

Op 5 september is er een deskundigenoverleg over de actualisatie van HELP. Daar wordt al langer over gesproken maar met weinig resultaat. Ik hoop dat de jongere generatie kennis zal nemen van de rijke traditie die ons land heeft op het gebied van Agrohydrologie. Inmiddels zijn er al de nodige ‘klassiekers’ op dit gebied op mijn site te vonden. De wat minder bekende publicaties ga ik plaatsen onder de noemer: Agrohydrologische basispublicaties (nr 16 onder Rubriek Oude Kennisproducten). Ik hou me aanbevolen voor tips c.q. bestanden.

lees meer 0 reacties

Afscheid Piet Warmerdam, Hupsel en het Leerinkbeekgebied

11-8-2011 | Categorie: Algemeen

Op 31 mei 2011 was ik op het afscheid van Piet Warmerdam. Veel bekende gezichten en reuze gezellig. Uiteraard stond zijn werk in en voor het Hupselgebied daarbij centraal. Over de once in a lifetime bui van 2010 kom ik tzt terug. Wat velen niet weten dat het onderzoek en het Hupselgebied een voortzetting is van het hydrologisch onderzoek in het Leerinkbeekgebied. Dit onderzoek is in de jaren zestig uitgevoerd onder auspicien van de Commissie ter bestudering van de Landbouwwaterbehoefte van de Gelderse landbouwgronden, met als secretaris Henny Colenbrander (door problemen met zijn stem werd zijn bijdrage aan het afscheidssymposium door Reinder Feddes uitgesproken). Het tweede interimrapport uit 1970 is een echte klassieker. Voor zowel afvoerhydrologen als agrohydrologen. Wat een schat aan kennis!

Harry Massop van Alterra heeft het rapport gescend en is dus vanaf nu digitaal beschikbaar, o.a. op mijn site (nr 15 van rubriek Oude kennisproducten). Neem kennis van deze bron van kennis.

Hydrologisch Onderzoek Leerinkbeek

lees meer 0 reacties

Mijn proefschrift ‘gewit’

11-8-2011 | Categorie: Algemeen

Je hebt witte, grijze en zwarte literatuur. Mijn proefschrift is letterlijk en figuurlijk zwart. Ik ben niet gepromoveerd op artikelen maar op een boekwerk dat  door vrijwel niemand is gelezen en zeker in deze tijd al helemaal niet. Door het te digitaliseren en op mijn site te plaatsen hoop ik het te hebben gewit. Zie nr 14 van rubriek Oude kennisproducten.

lees meer 0 reacties

Onderhoudstoestand van waterlopen in de zomer hot item?

9-6-2011 | Categorie: Algemeen

De analyse van HKV dat de wateroverlast in de Achterhoek tijdens de extreme neerslag eind augustus 2010 is verergerd door het ecologisch onderhoud van waterlopen heeft veel stof doen opwaaien. En dus wordt het tijd de oude kennis op dit gebied weer eens op te halen. Wat te denken van het proefschrift van Erik Querner: Aquatic Weed Control (ik had de eer bij zijn promotie paramymf te mogen zijn, samen met wijlen Joop Steenvoorden). Hij heeft mij een gescande versie toegestuurd die is te vinden als nr 13 bij de rubriek Oude kennnisproducten.

lees meer 0 reacties

Watersysteem(benadering); wat is het en wat heb je eraan?

9-5-2011 | Categorie: Algemeen

Denk aleer gij aan het modelleren slaat en al modellerend denk dan nog! Vrij naar ……. . In ieder geval bekend van het befaamde De Zeeuw-practicum.

Benieuwd waar deze tegeltjeswijsheid vandaan komt? Bijgevoegde ppt, die in verkorte vorm is gepresenteerd op de thema-avond Watersystemen op 11 pril 2011, georganiseerd door de Brabantse Milieufederatie, geeft misschien een antwoord.

lees meer 0 reacties

Proefschrift van A.W. de Jager ‘Hoge afvoeren van enige Nederlandse stroomgebieden’ op de site

9-5-2011 | Categorie: Algemeen

Ditmaal een echte ‘klassieker’ op het gebied van neerslag-afvoermodellering: het proefschrift van Ate Wybe de Jager: ‘Hoge afvoeren van enige Nederlandse stroomgebieden’ , uit 1965.

Ik moet eerlijk bekennen dat ik hem pas met recent in bezit heb en hem heb gelezen, maar via publicaties van m.n. Wesseling en van der Molen was het al wel een bekend werkstuk.

In het theoretisch hoofdtsuk wordt aandacht besteed aan de invloed van de grondwaterberging en van de leidingen op het afvoerverloop. Heel modern dus. In hoofdstuk 3 wordt een theoretische bschouwing gegeven over het drainagecritrium, dus nog voor  voor de in deze rubriek besproken publicatie van Wesseling: Bergingsfactor en drainagecriterium.

Maar het meest bekend is dit werk vanwege de toepassing van de afvoerformule van Kraijenhoff van de Leur op 12 stroomgebieden

Bijzondere aandacht voor Tabel 20 op blz. 148: voor 12 gebieden een kwantificering van het percentage snelle afvoer. Volgens mij zijn de percentages hoger dan algemeen wordt aangenomen.

Veel van de kennis in dit proefschrift heeft zijn weg gevonden in het Cultuurtechnisch Vademecum uit 1988.

En de stellingen zijn voor een deel nog verrassend actueel. Wat te denken van stelling VI: ‘Het toevoegen van bodemfysische gegevens aan de Bodemkaart van Naderland, schaal 1 : 50.000, zal de bruikbaarheid van deze kaart voor het opstellen van cultuurtechnische plannen vergroten. Aanvullende kartering blijft echter veelal noodzakelijk’. Anno 2011 wordt meestal gebruikt gemaakt van de 20 PAWN-eenheden bij regionaal modelonderzoek. Een Gotspe.

Een echte bron van kennis en inspiratie dus, deze klassieker. Te vinden onder de rubriek Kennisbank, ‘Oude kennisproducten’, nr 12

 

 

lees meer 0 reacties